- Jeroen De Raaf
- September 10, 2025
Het is een beeld dat velen zullen herkennen: de zorgverlener die tijdens een belangrijk gesprek meer aandacht lijkt te hebben voor het computerscherm dan voor de persoon ertegenover. De blik is omlaag, de vingers op het toetsenbord. De oprechte, menselijke connectie wordt onderbroken door de noodzaak om alles direct en accuraat vast te leggen. Deze administratieve last creëert onbedoeld een barrière in het hart van de zorg.
Maar wat als technologie, die nu vaak als stoorzender wordt ervaren, juist de oplossing kan zijn? AI-spraakherkenning, ook wel transcriberen genoemd, belooft precies dat. Door gesprekken automatisch om te zetten in tekst, stelt het zorgprofessionals in staat om het toetsenbord los te laten en hun volledige, onverdeelde aandacht te geven. Zo kan technologie de menselijke maat terugbrengen in de spreekkamer.
In deze blog duiken we dieper in deze technologie. We leggen uit hoe het werkt, wat de voordelen zijn voor de zorgkwaliteit, en aan welke strenge privacy- en veiligheidseisen het moet voldoen, zeker in het licht van de nieuwe Europese AI Act.
Wat is transcriberen?
Transcriberen in de zorg houdt in dat gesproken taal wordt omgezet naar geschreven tekst, ook wel bekend als spraakherkenningstechnologie. Deze innovatieve AI-toepassing, biedt een gebruiksvriendelijke interface die medische professionals helpt om nauwkeurige transcripties te maken van gesprekken tijdens consulten. Denk bijvoorbeeld aan een fysiotherapeut die minder of geen handmatige notities meer hoeft te maken, of een medisch specialist die snel en efficiënt een verslag genereert na een afspraak.
Het transcriberen van spraak naar tekst is essentieel voor zorginstellingen, omdat het de administratietijd vermindert en de toegankelijkheid van patiëntinformatie verbetert. Het omzetten van audio naar gestructureerde bestanden zorgt ervoor dat relevante informatie eenvoudig te beheren is. Dit proces ondersteunt niet alleen de klinische praktijk, maar biedt ook de mogelijkheid om de zorg te verbeteren en de behandeling persoonlijker te maken voor alle zorgverleners.
"73% zegt dat administratietijd de laatste vijf jaar is toegenomen"
Waarom transcriptie belangrijk is voor de zorgpraktijk
Uit recent FNV-onderzoek onder 6.146 zorgmedewerkers blijkt dat bijna de helft minimaal 25% van hun werktijd besteedt aan administratie. 73% zegt dat administratietijd de laatste vijf jaar is toegenomen. 20% is zelfs de helft of meer van die tijd kwijt aan administratieve taken. De meeste zorgmedewerkers ervaren dat de administratietijd de afgelopen vijf jaar juist is toegenomen. Toch gelooft 69% dat patiënten betere zorg krijgen als de administratieve lasten afnemen, wat ook het werkplezier verhoogt.
In de zorg draait het om aandacht en vertrouwen. Toch gaat er nog veel tijd verloren aan verslaglegging en daarmee minder aandacht voor de patiënt. Door gesprekken automatisch te transcriberen, kan een deel van die administratieve last worden verminderd. Tegelijk wordt de verslaglegging consistenter, omdat belangrijke informatie minder snel verloren gaat.
Voorwaarde is wel dat transcriptiesystemen veilig en betrouwbaar zijn. Medische gesprekken bevatten gevoelige persoonsgegevens, en de AVG stelt daar strikte eisen aan. Binnen de Europese Economische Ruimte (EER) geldt dat dergelijke data de EU niet mogen verlaten zonder passende waarborgen. Daarom verschuiven veel organisaties naar oplossingen die binnen Europa worden gehost, zodat de verwerking onder Europese privacywetgeving blijft vallen en datasoevereiniteit behouden blijft.
Wat er technisch gebeurt achter de microfoon
Achter de schijnbaar eenvoudige functie van "spraak omgezet in tekst" schuilt een geavanceerd samenspel van kunstmatige intelligentie en spraakherkenningstechnologieën.
Voice Activity Detection (VAD) is cruciaal, omdat het bepaalt wanneer een spreker begint en stopt met praten, waardoor ongewenste stiltes en ruis niet in de transcriptie terechtkomen.
Speaker Diarization speelt een belangrijke rol in het identificeren van sprekers, wat vooral nuttig is tijdens multidisciplinaire overleggen met verschillende zorgverleners.
Bovendien wordt er steeds vaker gebruikgemaakt van geïntegreerde transcriptiediensten: systemen die niet alleen teksten woord-voor-woord transcriberen, maar ook automatisch een beknopte samenvatting genereren volgens gestandaardiseerde zorgformaten, wat de dagelijkse praktijk in ziekenhuizen vereenvoudigt en optimaliseert.
Emotieherkenning in spraak en de AI Act
Een interessant, maar ook gevoelig domein binnen spraaktechnologie is emotieherkenning: systemen die proberen emoties te herkennen in stemgeluid. De Europese AI Act beschouwt dit als een vorm van biometrische analyse, omdat stemgeluid iets zegt over iemands fysiologische of psychologische staat. Daarmee valt het onder de strengste categorieën van de wet.
Het gebruik van emotieherkenning is in veel situaties — zoals in de zorg, op de werkvloer of in het onderwijs — alleen toegestaan als aan strikte voorwaarden wordt voldaan. Denk aan transparantie, menselijk toezicht en een aantoonbare wettelijke grondslag. In sommige contexten, zoals bij rechtshandhaving of publieke monitoring, is het zelfs geheel verboden.
Voor transcriptie in de zorg betekent dit dat systemen spraak mogen omzetten naar tekst, maar geen emoties of intenties mogen interpreteren. De grens ligt dus tussen het registreren van wat iemand zegt en het afleiden van hoe iemand zich voelt. In deze blog lees je meer over het verbod op emotieherkenning volgens de AI Act.
Conclusie: de toekomst is spraaktechnologie in de zorg
Transcriberen is veel meer dan “spraak omzetten naar tekst”. Het vraagt om taalmodellen die medische terminologie begrijpen, algoritmen die efficiënt samenwerken en infrastructuren die voldoen aan Europese privacyregels (het liefst geen connectie hebben met Big Tech). De ontwikkeling van dergelijke technologie laat zien hoe snel spraaktechnologie zich ontwikkelt richting een toekomst waarin administratieve processen worden ondersteund — zonder dat menselijke zorg of autonomie verloren gaat. Lees hier meer over transcriberen via Raven AI.
Let's talk
Jeroen de Raaf
Oprichter Raven AI
06 - 24 35 78 44
jeroen@ravenai.agency
Wil je direct een afspraak? Klik op deze link
